Οι πρόσφυγες του πολέμου και τα κλειστά σύνορα της Ευρώπης
Το νέο προσφυγικό ρεύμα που προσπαθεί να περάσει τα κλειστά σύνορα της Ευρώπης και οι λίγοι από αυτούς που καταφέρνουν να φτάσουν στα ευρωπαϊκά εδάφη, είναι κυρίως θύματα πολέμων, πολιτικών διώξεων και μαζικής καταναγκαστικής φυγής. Αν ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 οι αφγανοί πρόσφυγες ήταν (και εξακολουθούν να είναι) η πλειονότητα αυτών που έρχονταν προς την Ευρώπη, στα μέσα της ίδιας δεκαετίας οι Ιρακινοί ήταν περισσότεροι. Μετά την Αραβική Άνοιξη και τις ανεξέλεγκτες καταστάσεις που επικράτησαν στις χώρες αυτές (Αίγυπτος, Τυνήσια, Λιβύη κ.λπ.) η πλειονότητα των προσφύγων αλλάξαν χώρες προέλευσης. Τα ισπανικά και τα ιταλικά σύνορα της Ευρώπης μετά από κάποια χρόνια έγιναν ξανά πέρασμα των προσφύγων. Τα τελευταία χρόνια όμως η φλεγόμενη Μέση Ανατολή έχει δημιουργήσει τον περισσότερο προσφυγικό πληθυσμό από ποτέ. Η κατάσταση στην Παλαιστίνη, τον Λίβανο, το Ιράκ, το Κουρδιστάν και ιδίως στη Συρία αποτελεί κύρια αιτία του νέου προσφυγικού ρεύματος προς την Ευρώπη.
Η περίπτωση των σύρων προσφύγων
Τα τελευταία δύο χρόνια οι σύροι πρόσφυγες υπερτερούν αριθμητικά όσων προσπαθούν να διασχίσουν τα ανατολικά σύνορα της Ευρώπης μέσω Ελλάδας δηλαδή. Παρά τα κλειστά σύνορα και τις έντονες δραστηριότητες της Frontex στα ελληνοτουρκικά σύνορα (του Αιγαίου και του Έβρου) και παρά τις τραγωδίες με τα ναυάγια, εκατοντάδες πρόσφυγες καθημερινά (πια) φτάνουν στα νησιά του ανατολικού αιγαίου (Σάμο, Λέσβο και Χίο). Η ελληνική πολιτεία ελάχιστα τυπικά μέτρα έχει πάρει για την προστασία αυτών των ανθρώπων. Η απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης για τη μη κράτηση των σύρων προσφύγων παραβιάζεται συνεχώς, ενώ η εξάμηνη αναβολή απομάκρυνσής τους από τη χώρα τούς αφήνει στο έλεος των διακινητών, αφού το συγκεκριμένο χαρτί δεν εξασφαλίζει τίποτα άλλο εκτός από τη μη σύλληψή τους (σχετικό και αυτό) από τις επιχειρήσεις-σκούπα του «½ένιου Δία». Το πρόβλημα των σύρων προσφύγων (αναμεσά τους οικογένειες με μικρά παιδιά) μεγαλώνει και γίνεται σοβαρή ανθρωπιστική κρίση όταν αυτοί φτάνουν στην Αθήνα και καταλήγουν άστεγοι στις πλατείες και στα πάρκα της πόλης, χωρίς να έχουν πρόσβαση στις ουσιώδεις ανθρώπινες ανάγκες (στέγη, τρόφιμα, ρούχα και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη). Ελάχιστα τυπικά δικαιώματα που υπόσχονται οι αρμόδιες αρχές πάντα εξαρτώνται από το αν θα κάνουν ή έχουν κάνει αίτηση για άσυλο. Η πρόσβαση όμως στις διαδικασίες ασύλου είναι σχεδόν αδύνατη για τους περισσότερους από αυτούς, πάρα την προτεραιότητα που υποσχέθηκε η νέα υπηρεσία ασύλου για τους πρόσφυγες από τη Συρία.
Αλληλεγγύη στους σύρους πρόσφυγες
Έρχεται ο χειμώνας και το ζήτημα των άστεγων προσφύγων στις πλατείες και στα πάρκα θα μας βρει μπροστά του. Η προσπάθεια που ήδη έχουμε ξεκινήσει ως Δίκτυο Κοινωνικής Υποστήριξης Προσφύγων και Μεταναστών στην Αθήνα πρέπει να επεκταθεί και να επαναφέρει το προσφυγικό ζήτημα και την προστασία των προσφύγων στην ατζέντα του ευρύτερου κινήματος. Μια προσπάθεια που να έχει χαρακτήρα: α)προωθητικό, για να εμπλέξει αντιρατσιστικές συλλογικότητες, φορείς (μη κυβερνητικές οργανώσεις που ασχολούνται με αντίστοιχα ζητήματα αστέγων και προσφύγων), κινήσεις πολίτων και δομές αλληλεγγύης, ώστε να δοθούν κάποιες πρακτικές λύσεις στις επείγουσες ανάγκες των προσφύγων και β)πολιτικό - κινηματικό για να διεκδικήσουμε από τις αρμόδιες αρχές τα αυτονόητα, δηλαδή εύκολη πρόσβαση στο άσυλο, σταθερή και αξιοπρεπή στέγαση σε ανοιχτές δομές φιλοξενίας, σίτιση, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και γενικότερα την προστασία των προσφύγων, προφανώς όχι μόνο για τους σύρους αλλά και για όσους φτάνουν εδώ κυνηγημένοι από τους πολέμους και τη φτώχεια. Τέλος, η πρωτοβουλία αυτή, που δίνει ιδιαίτερο βάρος στο προσφυγικό ζήτημα και κυρίως των σύρων προσφύγων, όχι μόνο δεν είναι ξέχωρη από το συνολικό μας αντιρατσιστικό και δικαιωματικό αγώνα, αλλά, αντίθετα, είναι (και πρέπει να είναι) μέρος του και γι' αυτό πρέπει να αγωνιστούμε μαζικά, ανοιχτά και πολιτικά με τους συμμάχους μας, τις αντιρατσιστικές οργανώσεις, τις μεταναστευτικές κοινότητες και τον ευρύτερο αριστερό χώρο.
Νασίμ Λομανί
