Δελτίο θυέλλης 43 Τι φυλάει και τι θα πάρει μαζί του (ότ)αν πέσει ο φράχτης του Έβρου;

  • Δημοσιεύτηκε: Δευ, 14/12/2015 - 12:20μμ

του Μενέλαου Εξίογλου

Στις 31 Οκτώβρη, 500 άνθρωποι από όλη την Ελλάδα κάναμε πάρα πολλά χιλιόμετρα για να φτάσουμε και να διαδηλώσουμε ενάντια στην ύπαρξη του φράχτη του Έβρου. Πρόκειται για το φράχτη που κατασκευάστηκε επί υπουργίας Παπουτσή, βρίσκεται κοντά στο συνοριακό σταθμό των Καστανιών στον Έβρο και εκτείνεται για 12 χλμ. στη στενή ζώνη όπου τα σύνορα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας δεν ταυτίζονται με την κοίτη του ποταμού Έβρου, αλλά γίνονται χερσαία. Γιατί ένα, περιορισμένης έκτασης τελικά, τεχνητό σύνορο προκαλεί τόση αντιπαράθεση με τόσο μένος, αλλά και κινητοποιεί τόσο κόσμο εναντίον του από την ανακοίνωση κιόλας της ανέγερσής του;
Ο φράχτης έχει καταρχήν μια πολύ πρακτική διάσταση και λειτουργία. Ενώ το ποτάμι «φροντίζει» για την επιτήρηση των συνόρων από το πέρασμα μεταναστών και προσφύγων (κυρίως κατά το χειμώνα, οπότε και είναι συνήθως υπερφουσκωμένο), η ζώνη των χερσαίων συνόρων δυσκόλευε ιδιαίτερα την επίβλεψη και γι' αυτόν το λόγο επιλεγόταν και ως κύρια διέλευση από τα κυκλώματα που έναντι αδράς αμοιβής διακινούσαν τους μετανάστες. Ο φράχτης, μαζί με τα πρόσθετα εξαρτήματα επιτήρησης που φορά, έχει έναν απολύτως σημαντικό ρόλο στον περιορισμό αυτής της μετακίνησης. Θριαμβευτικά, άλλωστε, η τότε δεξιά φιλοκυβερνητική ειδησεογραφία επευφημούσε την αποτελεσματικότητά του (bit.ly/1kozQ8m, bit.ly/1Naa4f6).
Ο φράχτης, λοιπόν, σταματά μετανάστες από το να περάσουν στην Ελλάδα και τους σπρώχνει είτε στα νησιά είτε στα πιο επικίνδυνα περάσματα διαμέσου του ποταμού. Η λειτουργία του είναι πραγματική και αποτρεπτική, πρόκειται για ένα κανονικό όπλο εναντίον της μετανάστευσης. Αν πέσει, επομένως, ο φράχτης, σημαίνει ότι λύνεται το ζήτημα της δημιουργίας ασφαλούς διόδου για τους πρόσφυγες;

Η απάντηση είναι σαφώς όχι. Πέρα από την πρακτική του σημασία, ο φράχτης στις κινητοποίησεις μας συμπυκνώνει το συμβολισμό των συνόρων και της ελληνικής και ευρωπαϊκής πολιτικής για τη διαχείρισή τους. Η ασφαλής διέλευση είναι ένα ξεκάθαρα πολιτικό και διόλου τεχνικό ζήτημα. Ήταν π.χ. διακρατική πολιτική απόφαση η μετατροπή του παράτυπου περάσματος στην Ειδομένη σε ημινόμιμο και υπό σαφή ανοχή πέρασμα από την Ελλάδα στη Μακεδονία. Η εξέλιξη αυτή έβγαλε προς το παρόν από το κάδρο τα κυκλώματα διακινητών, τις τοπικές μαφίες, το ξύλο και την καταλήστευση των προσφύγων όπως τα ζούσαμε στην προηγούμενη κατάσταση. Ακόμα και αν αύριο ξαναπλημμύριζε η κοιλάδα του Έβρου και το ποτάμι έπαιρνε ξανά μαζί του το φράχτη, όπως συνέβη τον περασμένο χειμώνα, δεν θα αρκούσε, δεν θα δημιουργούσε αυτό το περιζήτητο πέρασμα. Ήδη από την Τουρκία, το σύμπλεγμα κρατικών πολιτικών συμμόρφωσης προς τον ευρωπαϊκό σχεδιασμό και διακινητών αποτρέπει ή ακόμα και απαγορεύει (http: //bit.ly/1OkDyNl) την πρόσβαση των μεταναστών-ριών ως τα βόρεια σύνορα. Το επιχείρημα ότι η μη τήρηση από τη μεριά της Τουρκίας της υποχρέωσής της να συνεργαστεί με την Ευρώπη και κατ' επέκταση με την Ελλάδα έχει γίνει μόνιμη επωδός σε κυβερνητικά χείλη για να δικαιολογήσουν φονικές αδράνειες ή/και απροθυμίες. Δεν πρέπει, όμως, να ξεχνάμε ότι «it takes two to tango».
Η ευθύνη του ελληνικού κράτους όσο διατηρείται αυτό το καθεστώς συνόρων παραμένει ακέραια. Η κυβέρνηση δείχνει να επιλέγει να κρατήσει τα εμπόδια για τη διέλευση προσφύγων υπό το φόβο ότι θα σταματήσει το πέρασμα μεταναστών και προσφύγων μέσω Ειδομένης (και συνεπώς μεγάλοι προσφυγικοί πληθυσμοί θα εγκλωβιστούν στη χώρα). Η επιλογή αυτή, κι ενώ ο χειμώνας έφτασε, ισοδυναμεί πλέον με την επιλογή διαχείρισης του προσφυγικού διαμέσου της φυσικής επιλογής  - όποιοι είναι δυνατοί και τυχεροί περνούν, για τους υπόλοιπους το Αιγαίο αποδεικνύεται νεκροταφείο χωρίς χωρικούς περιορισμούς. Ζητώντας, λοιπόν, το γκρέμισμα του φράχτη, δεν ζητάμε 12 χιλιόμετρα σίδερο να πάνε για σκραπ -  απαιτούμε στην πραγματικότητα το άνοιγμα των συνόρων, την αμφισβήτηση του συνόλου της πολιτικής αποτροπής και του περιορισμού της μετανάστευσης, συμπράττοντας στη βαθιά ουσία με το μεγαλύτερο κίνημα αμφισβήτησης των υφιστάμενων δογμάτων ασφάλειας, που το είναι το ίδιο το γιγάντιο προσφυγικό κύμα και η πιεστική δυναμική του.

Όσον αφορά την πανελλαδική κινητοποίηση στον Έβρο, η σημασία της φάνηκε ιδιαίτερα στην προετοιμασία και την προπαγάνδισή της. Πέτυχε να δημιουργήσει επικαιρότητα, να προκαλέσει τη δημόσια κουβέντα και να συντελέσει στο να πιεστούν άπαντες να ανοίξουν τα χαρτιά τους και να πάρουν θέση. Η ίδια η πορεία στις Καστανιές πάλι, παρότι ήταν απαραίτητη συμβολικά και προπαγανδιστικά, έμεινε κάπως λειψή αφού μια σειρά αστοχιών στον προγραμματισμό και το συντονισμό μας δεν επέτρεψαν να εκμεταλλευτούμε μια εξαιρετική ευκαιρία, είτε να προχωρήσουμε σε περισσότερες κινήσεις στην περιοχή είτε να μπορέσουμε κόσμος από τις διάφορες πόλεις να συσκεφθούμε από κοινού και διά ζώσης. Είναι κρίσιμο αυτό να μείνει ως συμπέρασμα και μάθημα και να το συνυπολογίσουμε στο σχεδιασμό των επόμενων βημάτων. Γιατί τα επόμενα βήματα χρειάζεται να είναι αποφασιστικά και συγκροτημένα και δυναμικά, μέχρι το γκρέμισμα του χτικιού, μέχρι την αλλαγή της ευρωπαϊκής πολιτικής για τα σύνορα, μέχρι να μη χρειάζεται κανένας και καμία να ξαναμπεί στην κληρωτίδα θανάτου των σαπιοκάραβων για να γλιτώσει από τη φρίκη του πολέμου. 

 

Θεματικές: