Δελτίο Θυέλλης Τεύχος 39 - Επ' αόριστον παράταση της αντίστασης
Βέννα, Φυλάκιο, Παγανή
Πριν από δέκα περίπου χρόνια, οργανώσαμε την πρώτη καμπάνια μας ενάντια στα κέντρα κράτησης των προσφύγων. Στο στόχαστρο τότε η Βέννα του νομού Ροδόπης. Στόχος μας να καταγγείλουμε αυτά τα νέου τύπου «στρατόπεδα συγκέντρωσης», να σπάσουμε την απομόνωση, να ανοίξουμε την πόρτα τους, αν όχι για τους έγκλειστους, τουλάχιστον για την κοινωνία. Το αποτέλεσμα μάλιστα ήταν άμεσο: Μέχρι να οργανωθεί η πανελλαδική κινητοποίηση στη Βέννα, στις 29 Νοέμβρη του 2003, οι αρχές είχαν φροντίσει να εκκενώσουν το στρατόπεδο. Ακολούθησαν και άλλες κινητοποιήσεις. Τον Μάη του 2007, πανελλαδική κινητοποίηση κατέληξε έξω από το νέο τότε κέντρο κράτησης στο Φυλάκιο του Έβρου. Έγραφε τότε το κάλεσμα:
«Οι νέοι χώροι κράτησης-φυλακές αποτελούν την πραγμάτωση ενός ακήρυχτου πολέμου που διαδραματίζεται ανεπίσημα στα ελληνικά σύνορα. Αποτελούν σύμβολο ενός καθεστώτος που ο ξένος, ο πρόσφυγας γίνεται ο εχθρός και πρέπει να κρατηθεί με κάθε τρόπο μακριά από την κοινωνία, να τιμωρηθεί για την ίδια του την ιδιότητα ως πρόσφυγα. Η κράτηση προσφύγων, ανθρώπων που δεν έχουν διαπράξει κανένα έγκλημα, δεν μπορεί να είναι αποδεκτή».
Θυμόμαστε ακόμα τους πρόσφυγες να χορεύουν μέσα από τα κελιά με τη μουσική που ακουγόταν από τα μεγάφωνα και τους συγκεντρωμένους να απαντάμε «το πάθος για τη μουσική είναι δυνατότερο από κάθε φυλακή».
Το καλοκαίρι του 2009, το πανευρωπαϊκό No Border Camp στη Λέσβο καταφέρνει να κλείσει το φριχτό κέντρο κράτησης της Παγανής. Οι πρόσφυγες αφήνονται σταδιακά ελεύθεροι, με το γνωστό χαρτί, ωστόσο, που επιτάσσει την έξοδό τους από τη χώρα μέσα σε λίγες ημέρες. Σε κάθε περίπτωση, ήταν μία ανάσα και για αυτούς και για εμάς. Όλα αυτά τα χρόνια, επίσης, δεκάδες ήταν οι εξεγέρσεις, οι απεργίες πείνας, οι διαμαρτυρίες που οργανώσαν οι ίδιοι οι κρατούμενοι. Όσο άθλιες και αν ήταν οι συνθήκες κράτησης, το αίτημα τους ήταν πάντα ένα: η ελευθερία τους, η διακοπή της παράλογης αυτής κράτησης. Όπως έγραφε και ένα αυτοσχέδιο πανό που μας περίμενε έξω από την Παγανή, «we don't want food, we want freedom».
Ξάνθη, Παρανέστι, Κομοτηνή
Από τότε τα πράγματα έχουν δυσκολέψει. Ο νόμος για το άσυλο που έφερε το ΠΑΣΟΚ το 2009, με τα νέου τύπου «κέντρα πρώτης καταγραφής», αντί να βελτιώσει την κατάσταση, κανονικοποίησε τον εγκλεισμό. Και μετά ήρθαν τα νέου τύπου κέντρα κράτησης στην ½άνθη, την Κομοτηνή, το Παρανέστι, την Κόρινθο και την Αμυγδαλέζα. Αν μέχρι τώρα μιλούσαμε συμβολικά για στρατόπεδα συγκέντρωσης, τα νέα κέντρα αξίζουν κυριολεκτικά αυτό τον τίτλο. Ως στόχο τους δεν έχουν τυπικά ούτε την καταγραφή ούτε την τιμωρία. Αποτελούν μόνο χώρο αποθήκευσης προσφύγων μέχρι την απέλασή τους («προαναχωρησιακά» κέντρα η επίσημη ονομασία τους). Μάλιστα, ενώ στα προηγούμενα κέντρα οι έγκλειστοι παρέμεναν φυλακισμένοι για λίγες εβδομάδες ή, σπανιότερα, μήνες, στα νέου τύπου στρατόπεδα θεσμοθετήθηκε εξαρχής το 18μηνο κράτησης, το οποίο μπορεί μάλιστα να επαναληφθεί πολλές φορές.
Ήταν λοιπόν αυτονόητη η ανάγκη να ενταθεί ξανά η πάλη ενάντια στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, όσο δύσκολη και να ήταν η στιγμή. Από το φθινόπωρο, η Αντιρατσιστική Πρωτοβουλία Θεσσαλονίκης, σε συντονισμό με την Αθήνα και άλλες πόλεις και σε συνεργασία με άλλες τοπικές οργανώσεις, βάλαμε μπροστά νέα καμπάνια: παρεμβάσεις, αφίσες, ανοιχτή εκδήλωση - συνέντευξη στην κατειλημμένη και φιλόξενη ΕΡΤ3 και κορύφωση με πορεία έξω από το στρατόπεδο συγκέντρωσης στην ½άνθη στις 14 Δεκέμβρη. Η συνέχεια δόθηκε σε χαμηλότερους τόνους, με επαφές με τις τοπικές κοινωνίες και άλλους κινηματικούς χώρους, ανακοινώσεις, επισκέψεις.
Η κυβέρνηση, ωστόσο, συνέχισε ακάθεκτη τον κατήφορο προς τη βαρβαρότητα. Αρχές Απρίλη και καθώς οι πρώτοι έγκλειστοι στα στρατόπεδα, αυτοί δηλαδή που συνελήφθησαν στις αρχικές επιχειρήσεις του «½ένιου Δία», εξαντλούσαν το 18μηνο, μια ακροβατική και ρατσιστική γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους επιτρέπει την επ' αόριστον παράταση της κράτησης όσων προσφύγων αρνούνται να «συνεργαστούν» για την απέλασή τους. Η απόφαση ανακοινώθηκε στην ½άνθη, την Κομοτηνή και το Παρανέστι κάτω από καθεστώς επιφυλακής, με τα ΜΑΤ να παραμονεύουν για το φόβο εξεγέρσεων.
Τελικά, τις πρώτες ημέρες επικράτησε ο φόβος. Πολλοί στράφηκαν στη διέξοδο της αίτησης ασύλου, ακόμα και αν δεν ήταν αυτή η πρόθεσή τους, για να αποφύγουν την παράταση της κράτησής τους. Η ανοχή όμως αργά ή γρήγορα θα εξαντληθεί και ο αγώνας των προσφύγων για ελευθερία και αξιοπρέπεια θα αναζητήσει νέες διεξόδους· ήδη, τις τελευταίες ημέρες, στην Κόρινθο ξέσπασε νέα απεργία πείνας. Είναι αυτονόητο καθήκον για κάθε κοινωνικό κίνημα, κάθε χώρο ελευθερίας να σταθούμε και εμείς επ' αόριστον δίπλα τους, ό,τι κι αν χρειαστεί.
Νίκος Νικήσιανης
