Η πολιτική κατάσταση στην Τουρκία

  • Δημοσιεύτηκε: Παρ, 21/11/2014 - 1:15μμ

        της Μπιλγκέ Σετσκίν Τσετίνκαγια, συνπροέδρου του ODP (Κόμμα Ελευθερίας και Αλληλεγγύης)


Το AKP, αν και δεν μπορεί να διακόψει εντελώς τις σχέσεις του με τις ΗΠΑ και την ΕΕ ως μέλος του ΝΑΤΟ και άλλων οργανισμών, προσπαθεί να χαράξει τη δική του διαδρομή στη Μέση Ανατολή. Το AKP, ειδικά ο νέος πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου πρώην υπουργός Eξωτερικών και επίσημος σύμβουλος του Ερντογάν„  θέλει να ασκεί επιρροή στη Μέση Ανατολή. Το AKP υποστηρίζει ότι το παλιό κεμαλικό καθεστώς έχει αποξενωθεί από το λαό του, το έθνος που ισχυρίζεται πως εκπροσωπεί. Επιπλέον, το αλλοτριωμένο, δυτικοποιημένο, κεμαλικό τουρκικό κράτος έχει διακόψει τις σχέσεις του με το τους μουσουλμανικούς πληθυσμούς και τις μουσουλμανικές χώρες της Μέσης Ανατολής. Έτσι, ως «πραγματικός εκπρόσωπος» του μουσουλμανικού έθνους, το AKP θέλησε να χτίσει δεσμούς με τη μουσουλμανική Μέση Ανατολή. Ωστόσο, ο βασικός σκοπός του ήταν να κερδίσει περισσότερη οικονομική και πολιτική εξουσία στην περιοχή. Επιπλέον, η «ισλαμική» προσέγγισή του, όπως την αποκαλούσαν, βασιζόταν πολύ στο σουνιτικό δόγμα. Για αυτόν το λόγο στοιχημάτισε στην άνοδο των Αδελφών Μουσουλμάνων και σε παρεμφερείς οργανώσεις, κυρίως μετά την Αραβική Άνοιξη. Έτσι ανέπτυξε σχέσεις στις διάφορες περιοχές με αυτούς που πίστευε ότι θα μπορούσε να έχει υπό την επιρροή του. Γι' αυτό και επένδυσε τόσο πολύ στην ανατροπή του Άσαντ στη Συρία, που τελικά δεν συνέβη. Ως αποτέλεσμα, η πτώση των Αδελφών Μουσουλμάνων στην Αίγυπτο, η παρακμή του κινήματος Αλ-Νάχντα στην Τυνησία, η άνοδος των σιιτών στην κεντρική διοίκηση του Ιράκ και κυρίως η άνοδος των κουρδικών οργανώσεων στο Ιράκ και τη Συρία οδήγησαν την εξωτερική πολιτική και στρατηγική του AKP για τη Μέση Ανατολή στην ολοκληρωτική κατάρρευση. Επειδή για το τουρκικό κατεστημένο στο σύνολό του και σε όλες του τις εκφάνσεις η κόκκινη γραμμή ήταν η θέση των Κούρδων στη Μέση Ανατολή. Αυτή τη στιγμή οι Κούρδοι εκπροσωπούν τη βασικότερη δυναμική στη Μέση Ανατολή και στα νότια παράλια της Τουρκίας. Γι' αυτό το AKP προσπάθησε να υποστηρίξει τους σαλαφιστές και τις ισλαμικές οργανώσεις που σχετίζονται με την Αλ-Κάιντα, ώστε να εξισορροπήσει την άνοδο των σιιτών και κυρίως των Κούρδων. Αυτό δεν είχε θετικά αποτελέσματα για τη στρατηγική του και επίσης αποσταθεροποίησε τη σχέση του με τη Δύση και τις μεγάλες δυνάμεις. Οι μόνοι σύμμαχοι που απέμειναν ήταν το Κατάρ και η Σαουδική Αραβία, με τους οποίους επίσης υπάρχει ανταγωνισμός για τη Μέση Ανατολή. Επομένως, η εξωτερική πολιτική του AKP την τελευταία δεκαετία ήταν μια πλήρης αποτυχία. Άρχισε με το σύνθημα «κανένα πρόβλημα με τους γείτονες» και κατέληξε στην πραγματικότητα «κανένας γείτονας και πολλά προβλήματα».

Το Κομπανί αντιστέκεται
Στο εσωτερικό της χώρας, το AKP είχε υποσχεθεί να λύσει το παλιό πρόβλημα του κουρδικού ζητήματος. Και ξεκίνησε μια διαδικασία συνομιλιών με κουρδικές οργανώσεις. Η υπηρεσία πληροφοριών της Τουρκίας άνοιξε διάλογο ακόμα και με τον αρχηγό του κουρδικού απελευθερωτικού κινήματος PKK, Αμπτντουλάχ Οτσαλάν, που επίσημα θεωρείται τρομοκράτης. Αν και οι ένοπλες συγκρούσεις ανάμεσα στο PKK και τον τουρκικό στρατό έχουν σταματήσει, η τουρκική κυβέρνηση δεν έχει κάνει ουσιαστικά βήματα για να καταλήξει σε συμφωνία με το κουρδικό απελευθερωτικό κίνημα. Η ρητορική της κυβέρνησης είναι υπέρ της εξεύρεσης λύσης, αλλά το PKK εξακολουθεί να αντιμετωπίζεται ως τρομοκρατική οργάνωση και το κράτος δεν σκοπεύει να υποχωρήσει πρώτο. Έτσι, αρκετά χρόνια αργότερα, δεν υπάρχει ακόμα τίποτα που να μπορεί να χαρακτηριστεί ολοκληρωμένο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων για το κουρδικό ζήτημα. Για το λόγο αυτό, όταν το ISIS επιτέθηκε στο Κομπανί, οι πιθανότητες πτώσης της πόλης έγιναν ορατές και έγινε προφανές ότι το AKP υποστήριζε το ISIS στην περιοχή, ο κουρδικός πολιτικός σχηματισμός HDP κάλεσε τον κόσμο να βγει στους δρόμους και να διαμαρτυρηθεί. Το Κομπανί είναι ζωτικής σημασίας και πρέπει να κερδίσει. Όλες οι δυνάμεις στην περιοχή είναι ενάντια στο Κομπανί: η Τουρκία, ο Μπαρζανί, ο Άσαντ, το ISIS, η Σαουδική Αραβία, το Κατάρ, οι ΗΠΑ κτλ. Το Κομπανί και η διοίκηση του καντονίου της Ροζάβα βασίζονται στην ελευθερία και την ισότητα και όχι στην εθνικότητα, τη θρησκεία ή την τάξη. Υπάρχει απόλυτη ισότητα ανάμεσα στους άντρες και τις γυναίκες. Γι' αυτό αποτελεί μια εναλλακτική προσέγγιση και για την πολιτική και για την οικονομία. Είναι ένα εναλλακτικό κοινωνικό εγχείρημα. Δεν εξαρτάται από την κοινοβουλευτική πολιτική αλλά από την οργάνωση των ανθρώπων από τα κάτω μέσω τοπικών συμβουλίων. Γι' αυτό ο Μπαρζανί και άλλοι Κούρδοι εθνικιστές το θεωρούν απειλή για τον κουρδικό εθνικισμό. Το ISIS τού επιτέθηκε επειδή αποτελεί τη μόνη εναλλακτική πολιτική στη δική τους στη Μέση Ανατολή. Γι' αυτό ο πόλεμος διεξάγεται ανάμεσα σε αυτές τις δύο πολιτικές δυνάμεις της περιοχής: η μία, το ISIS, εκπροσωπεί την αντεπανάσταση και η άλλη, το PYD, την επανάσταση. Γι' αυτό μετά το κάλεσμα του HDP, το μίσος για την οργάνωση από τα κάτω εκφράστηκε στους δρόμους και 41 διαδηλωτές σκοτώθηκαν στις εξεγέρσεις. Η κυβέρνηση έχει απαγορεύσει την κυκλοφορία σε 9 πόλεις. Η διαδικασία συνομιλιών διακόπηκε ως αποτέλεσμα της πολιτικής του AKP. Σχεδόν όλες οι αριστερές και σοσιαλιστικές οργανώσεις της Τουρκίας υποστήριξαν το HDP και συμμετείχαν στις διαδηλώσεις του. Όμως ο συνασπισμός και οι συμμαχίες που προέκυψαν από τις διαδηλώσεις του Γκεζί διαλύθηκαν στις διαδηλώσεις για το Κομπανί. Το μεγαλύτερο μέρος της δεξιάς αντιπολίτευσης στο AKP και όσοι του ασκούν κριτική για λόγους σχετικούς με την εκκοσμίκευση γύρισαν την πλάτη τους στους Κούρδους. Υποστήριξαν την καταστολή των Κούρδων στους δρόμους και την πολιτική ασφάλειας του AKP κατά των κοινωνικών κινημάτων. Η άνοδος του εθνικισμού στην τουρκική κοινωνία απέκτησε και πάλι ηγεμονική θέση. Το πνεύμα του Γκεζί εξαφανίστηκε και πάλι από το προσκήνιο και επικράτησε η ρητορική της ασφάλειας.

Η νέα αντίληψη της ασφάλειας
Το AKP χρησιμοποίησε αυτά τα γεγονότα για να καταστείλει την αντιπολίτευση στο σύνολό της. Γι' αυτό το λόγο τα νέα νομοσχέδια για την ασφάλεια θεωρούν κάθε αντιπολιτευτική δράση απειλή για την εθνική ασφάλεια και κίνδυνο για την «ειρηνική κατάσταση του κράτους» του οποίου είναι «οι μόνοι εκπρόσωποι». Ο νόμος αυτός θα κάνει σχεδόν αδύνατη τη νόμιμη αντίσταση στην Τουρκία στο εγγύς μέλλον. Αφού η εξωτερική πολιτική έχει αποτύχει και ο διάλογος με τους Κούρδους δεν προχωράει, η κυβέρνηση του AKP προσπαθεί να κυβερνήσει με βάση τον εξαναγκασμό και δεν ζητάει πια τη συναίνεση των διαφορετικών τμημάτων της κοινωνίας. Κάθε μέρα περισσότεροι άνθρωποι σκοτώνονται από την αστυνομία σε διαδηλώσεις.
Εργατικές δολοφονίες και ορυχεία
Ηαυτοαποκαλούμενη οικονομική ανάπτυξη και το τουρκικό οικονομικό θαύμα εξαρτώνται από τον κατασκευαστικό τομέα. Ουσιαστικά δεν υπάρχουν ρυθμίσεις για την υγεία και την ασφάλεια στην τουρκική βιομηχανία. Τον Μάιο, 301 ανθρακωρύχοι σκοτώθηκαν σε μια έκρηξη στη Σόμα. Το καλοκαίρι, πολλοί εργάτες σκοτώθηκαν σε εργοτάξια της Κωνσταντινούπολης. Την περασμένη εβδομάδα, 18 εργάτες σκοτώθηκαν σε ένα άλλο ανθρακωρυχείο. Αυτή τη στιγμή έχει ξεσπάσει κατακραυγή στην τουρκική κοινή γνώμη για τους θανάτους αυτούς, αλλά το AKP δεν λαμβάνει ουσιαστικά μέτρα για να σταματήσει αυτά τα αποκαλούμενα «ατυχήματα». Επειδή η συγκέντρωση κεφαλαίου εξαρτάται από την έλλειψη ρυθμίσεων για τη βιομηχανία, χάρη στην οποία το τουρκικό κεφάλαιο κερδίζει μεγάλα ποσά εκμεταλλευόμενο τέτοιες καταστάσεις.

Πρόσφυγες από τη Συρία
Υπάρχουν σχεδόν δύο εκατομμύρια σύροι μετανάστες στην Τουρκία αυτή τη στιγμή. Δεν είναι όλοι τους αναγνωρισμένοι πρόσφυγες. Οι 850 000 έχουν καταγραφεί. Οι 300 000 ζουν σε κρατικά κέντρα διαμονής. Άλλοι προσπαθούν να επιβιώσουν στους δρόμους. 140 000 Γεζιντί και Κούρδοι έχουν έρθει στην Τουρκία αλλά μόνο οι 8 000 μένουν σε κρατικά κέντρα φιλοξενίας. Άλλοι δέχονται βοήθεια από την κουρδική κοινότητα της Τουρκίας. 20-30 χιλιάδες ζουν σε καταυλισμούς που ανήκουν στις κουρδικές τοπικές αρχές. Οι αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης έχουν στήσει 18 καταυλισμούς, αλλά οι 4 από αυτούς χρειάζονται επειγόντως βοήθεια και αλληλεγγύη. Οι υπόλοιποι ζουν σε σπίτια Κούρδων. Οι Κούρδοι και οι Γεζιντί δεν έχουν πρόσβαση στα κρατικά νοσοκομεία, όπως οι άραβες μετανάστες. Το AKP κάνει διακρίσεις στους μετανάστες. Το AKP διαδίδει ότι βοηθάει όλους τους μετανάστες από τη Συρία και σε κάποιο βαθμό αυτό το επιχείρημα, δυστυχώς, πείθει τη δυτική κοινή γνώμη. Πρέπει, λοιπόν, να τονίσουμε το γεγονός ότι εκατοντάδες χιλιάδες μετανάστες από τη Συρία δεν έχουν δικαιώματα ως πρόσφυγες και ζουν στην εξαθλίωση στους δρόμους της Τουρκίας.    

Μετάφραση: Ματίνα Καραγιαννίδου-Σταμπουλή

Θεματικές: