Το «κίνημα-κομμουνισμός», η αυτοδιεύθυνση και το όραμα

  • Δημοσιεύτηκε: Παρ, 16/12/2011 - 1:33μμ

Το «κίνημα-κομμουνισμός», η αυτοδιεύθυνση και το όραμα

Στο κείμενό μου θα αναφερθώ σε κάποιες σκέψεις που με περιτριγυρίζουν τον τελευταίο καιρό. Οι σκέψεις αυτές δεν αποτελούν ένα ολοκληρωμένο σύστημα ιδεών αλλά την έκφραση της αγωνίας όνος ανθρώπου για το μάλλον της ζωής μέσα στον καπιταλισμό. Προσπαθώ και εγώ όπως και πολλοί άλλοι να ιχνηλατήσω μέσα στους «περιέργους» τωρινούς καιρούς. Όταν το παλιό πεθαίνει και το καινούργιο ακόμα δεν έχει κάνει την εμφάνισή του, είναι δύσκολο να προσανατολιστεί κανείς στις νέες συνθήκες. Στην πορεία των γεγονότων οι σκέψεις μου θα προσαρμοστούν στις νεότερες εξελίξεις. Σκοπός του κείμενου αυτού είναι να ανοίξει μια κουβέντα και όχι να παρουσιάσει έτοιμες λύσεις. Η οικονομία έχει κατακτήσει σήμερα, ειδικά στο δυτικό κόσμο, κάθε χώρο του κοινωνικού.

Το οικονομικό είναι η μορφή που παίρνει η κυριαρχία στην καπιταλιστική κοινωνία. Είναι σημαντικό να δούμε που στηρίζεται ο κόσμος που φτιάχνει ο καπιταλισμός, για να αναπτύξουμε την ανταγωνιστική προς αυτόν εναλλακτική πρόταση.

Ο καπιταλισμός στηρίζεται λοιπόν σε τρία πράγματα:

- στην ανταλλαγή, που όντως είναι ένα βασικό στοιχείο της κοινωνικότητας, ο καπιταλισμός της στερεί αυτή την μορφή και τη εντάσσει σε ένα κύκλωμα μέσα από οποίο αυτή εμφανίζεται με την μορφή της αγοράς (προσφορά και ζήτηση). Τίποτα δεν μπορεί να ανταλλαχθεί έξω από αυτό το κύκλωμα.

- στην παραγωγή, που με την άφιξή του καπιταλισμού συγκροτείται γύρω από τη σχέση κεφαλαίου και εργασίας. Η υλικότητα της παραγωγής γίνεται δευτερεύον στοιχείο και τα πάντα επικεντρώνονται σε αυτήν τη σχέση εξουσίας. Η αξιοποίηση της εργασίας γίνεται μόνο μέσω της πώλησης της εργατική δύναμης.

- το σημαντικότερο όμως κατά τη γνώμη μου είναι η ιδεολογία που παράγει ο καπιταλισμός.

Ο καπιταλισμός πέρα από εμπορεύματα, παράγει και διανέμει μαζί με αυτά τις ιδέες του, αποτελεί ταυτόχρονα και μια εικόνα του κόσμου. Μια εικόνα που διεισδύει στην κοινωνικότητα και της επιβάλλει τις αξίες της. Όσο βαθαίνει η υπαγωγή της εργασίας στο κεφάλαιο στενεύουν τα περιθώρια για την ανάδυση μιας εναλλακτικής εικόνας. Ο άνθρωπος εμφανίζεται ως ένα υποκείμενο εγωιστικό, ανικανοποίητο και με απεριόριστες υλικές ανάγκες. Με δεδομένη τη σπάνη φέρεται ως αναγκαίο να υιοθετηθούν οι αποτελεσματικότερες πρακτικές που ελαχιστοποιούν τον μόχθο και μεγιστοποιούν την αποδοτικότητα. Ο καπιταλισμός παρουσιάζεται ως το σύστημα που έχει τα καλύτερα αποτελέσματα. Το σύνθημα του καπιταλισμού είναι η επιθυμία και η δυνατότητα της απεριόριστης επέκτασης.

Το «κίνημα-κομμουνισμός»

Στο κείμενο αντί για τον όρο «κομμουνιστικό κίνημα» χρησιμοποιώ τον όρο «κίνημα-κομμουνισμός». Ο πρώτος για μένα δηλώνει ένα κίνημα που πορεύεται προς την κομμουνιστική επανάσταση, ενώ ο δεύτερος ένα κίνημα που είναι ο ίδιος ο κομμουνισμός του σήμερα και τα όρια του. Το κίνημα αυτό αφορά πρωταρχικά όσους εθελοντικά εντάσσονται σε αυτό και αποδέχονται να πορευθούν προς την αναζήτηση μιας ευτοπίας, την οποία ονομάζω αυτοδιεύθυνση της ανθρώπινης κοινωνίας. Μέσα σε αυτό το κίνημα πρέπει πρώτα απ' όλα να αλλάζει η ζωή των μελών του και μέσα απο το παράδειγμά τους να επιδιώκεται να προσχωρήσει σε αυτό (το κίνημα) η πλειονότητα της κοινωνίας. Το κινημα-κομμουνισμός γεννιέται από τη στιγμή που έστω και ένας άνθρωπος αποφασίζει ότι πρέπει να αλλάξει τη ζωή προς την κατεύθυνση της ισότητας, της ελευθερίας και της αλληλεγγύης.

Το κίνημα-κομμουνισμός είναι: αυτό που κάνουμε και που δεν κάνουμε, οι σωστές και οι λανθασμένες πολιτικές επιλογές, η διαθεσιμότητα μας και η βαρεμάρα μας, η αλληλεγγύη μας και η αδιαφορία μας, οι ενδιαφέρουσες και οι βαρετές συζητήσεις/ολομέλειες/εκδηλώσεις, η εννιαία δράση και ο σεκταρισμός, το μεγαλείο της ψυχής μας και οι μικρότητες μας. Αυτές και άλλες τόσες αντιφάσεις διαμορφώνουν το κίνημα-κομμουνισμός. Δεν είναι κάτι που θα ξεκινήσει όταν οι καταπιεσμένοι ή/και οι εργάτες εξεγερθούν. Δεν υπάρχει ένα πριν και ένα μετά από κάτι (δηλαδή τη λύση του θέματος του κράτους). Το κίνημα-κομμουνισμός πηγαίνει μπροστά ή πίσω ανάλογα με το αν πλησιάζουμε ή απομακρυνόμαστε από τους παραπάνω στόχους. Δεν υπάρχει καμία επανάσταση που θα γίνει κάποια μεγάλη νύχτα. Η επανάσταση κερδίζεται και χάνεται στην καθημερινή πράξη. Σε κάθε απεργία, πορεία, λαϊκή συνέλευση, κατάληψη, αυτοδιαχειριστικό εγχείρημα σε κάθε προσωπική συμπεριφορά των μελών του. Η προσχώρηση όλοενα και περισσοτέρων αγωνιστών στο κίνημα και η υπερίσχυση εντός του της άποψης ότι οι ίδιοι οι άνθρωποι είναι οι δημιουργοί της ζωής τους και όχι κάποιοι σωτήρες, είναι οι πραγματικές επαναστατικές στιγμές του.

Η αντιμετώπιση του θέματος του τι κάνουμε με το κράτος είναι ένα από τα ζητήματα που έχει να αντιμετωπίσει. Ίσως, αυτό δεν είναι το δυσκολότερο πρόβλημα που θα συναντήσει στην πορεία του. Το κίνημα-κομμουνισμός είναι η εν δυνάμει κοινωνία του αύριο. Το κίνημα δεν είναι ενιαίο και στο εσωτερικό του η σύγκρουση των τάσεων είναι ένα σύνηθες φαινόμενο. Σε κάποιες ιστορικές στιγμές το κίνημα-κομμουνισμός προχώρησε με γρήγορο βήμα. Ωστόσο τελικά οπισθοδρόμησε λόγω εξωτερικών επεμβάσεων ή/και πολιτικών λαθών.

Ο δρόμος προς τη ελευθερία σημαδεύεται συνεχώς από ήττες. Ωστόσο αυτό δεν μας εμποδίζει να προσπαθούμε συνεχώς για την επίτευξη σαφώς πιο ευπρόσδεκτων μορφών συμβίωσης. Η απάντηση του κινήματος-κομμουνισμός σήμερα θεωρώ ότι πρέπει να συγκροτηθεί σε τρεις άξονες: σε μια καθολική εναλλακτική πρόταση, σε ένα σχέδιο δράσης που να συνδέει αυτό που κάνουμε τωρα με την κοινωνία που θέλουμε για αύριο, και τελικά σε ένα οραματικό προταγμα για το μέλλον του ανθρώπου.

Η αυτοδιεύθυνση

Ο Λούκατς επεσήμανε ότι «θα είναι τόσο δυσκολότερη η διαδικασία αυτομόρφωσης της εργατικής τάξης, άσο περισσότερο αναπτυγμένοι θα είναι σε μια χώρα ο καπιταλισμός και ο αστικός πολιτισμός, άρα και περισσότερο θα έχει επηρεαστεί ιδεολογικά το προλεταριάτο από τις καπιταλιστικές μορφές διαβίωσης». Η αυτοαπελευθέρωση της εργατικής τάξης δεν είναι βέβαια μόνο ζήτημα κουλτούρας αλλά χωρίς την ανάδυση μιας ανταγωνιστικής, στην αστική, πνευματικότητας δεν μπορεί να προωθηθεί ένα διαφορετικό μοντέλο ζωής. Προκειμένου μια κοινωνία να οδεύσει προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση και να μπορέσει να προχωρήσει προς το μέλλον με σταθερό και σίγουρο βήμα, χρειάζεται να ξεκινήσει από ένα συνεκτικό σύστημα αξιών και οργάνωσης ικανό να κινητοποιήσει τη συναίνεση της πλειοψηφίας του λαού. Το σύστημα ιδεών που ανταποκρίνεται καλύτερα σε αυτά τα χαρακτηριστικά μπορούμε να ονομάσουμε «το πρόταγμα της αυτοδιεύθυνσης»: η απόπειρα οργάνωσης της ζωής του ανθρώπου πάνω στη βάση του αυτοκαθορισμού, της ελευθερίας, της αλληλεγγύης, της αλληλοβοήθειας και της εθελοντικής συμμετοχής του κάθε ανθρώπου, η οποία δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί παρά μόνο απο το λαό.

Τελικός σκοπός είναι η ανάδυση μιας νέας ανθρώπινης υποκειμενικότητας. Θα ήταν εσφαλμένο να συλλάβουμε την αυτοδιευθυνση ως κατήχηση, ως άκαμπτο και κλειστό σχήμα που περιέχει μια σειρά απο ακλόνητα και κατασκευασμένα δόγματα, τα οποία απο τη στιγμή που θα διατυπωθούν θα αρχίσουν να λειτουργούν αυτόματα. Η συγκεκριμένη πράξη κάθε ατόμου και του συνόλου εν γένει, είναι σημαντικότερη από το προγραμματικό και τυπικό πλαίσιο. Απαιτείται η άμεση υπευθυνότητα του κάθε ατόμου απέναντι στη συλλογικότητα και της συλλογικότητας απέναντι στον κάθε άτομο. Η αυτοδιεύθυνση, περισσότερο από ένα πρόγραμμα, αξιώνει έναν τρόπο ζωής, μια συγκεκριμένη ανθρώπινη στάση. Ένα νέο τύπο αγωνιστή, ένα νέο τύπο ανθρώπου. Οι άνθρωποι να επιδιώξουν να είναι ελεύθεροι, δίκαιοι και ανεκτικοί. Η αυτοδιευθυνση ξεκινά από τη στιγμή εκείνη που γνωρίζει κανείς τι είναι δίκαιο και τι άδικο, όταν εκπληρώνει το καθήκον του όχι από φόβο ή ιδιοτέλεια, αλλά επειδή του το υπαγορεύει η συνείδησή του.

Ο καπιταλισμός δεν εκμεταλλεύεται τον εργαζόμενο μόνο υλικά. Τον εκμεταλλεύεται επίσης πνευματικά και διανοητικά, εμποδίζοντας τη βέλτιστη και ορθολογική ανάπτυξη της προσωπικότητας του, ενώ την ίδια στιγμή τον μπολιάζει με μια σειρά από ηθικές και ψυχολογικές συνήθειες αρνητικής φύσεως, από τον εγωισμό μέχρι τον «υλισμό». Αυτή η παρούσα κατάσταση του ανθρώπου δεν αλλάζει αυτόματα με την αλλαγή των παραγωγικών ή/και πολιτικών σχέσεων. Είναι το διακύβευμα ενός αγώνα που ξεκινάει ήδη μέσα στον καπιταλισμό και η στιγμή της πολιτικής ρήξης με το αστικό πολιτικό πλαίσιο είναι μια μόνο από τις καμπές αυτού του αγώνα, μερικές φορές ούτε καν η σημαντικότερη. Ο εργάτης μέσα στον καπιταλισμό πρέπει να μάθει όχι μόνο να αποσπά συγκεκριμένα οικονομικά οφέλη απο την αστική τάξη. Ακόμα πιο σημαντικό είναι να μάθει να δρα σύμφωνα με μια αντι-αστική ηθική, μια ηθική αυτοδιευθυνσης. Εκείνο που χρειάζεται να καταργηθεί είναι ο δυϊσμός που διαχωρίζει «την πολιτική σφαίρα» από την καθημερινή δουλειά.

Η πολιτική διάσταση (δηλαδή η οργάνωση του συνόλου των κοινωνικών σχέσεων) ξεκινάει με την ανταγωνιστική στο κράτος οργάνωση της ζωής σε όλους τους χώρους της κοινωνικότητας. Σε αντίθετη περίπτωση η πολιτική απομονώνεται σαν αυτόνομη λειτουργιά (λογικές υποκατάστασης), εξωτερική και ξένη προς την εργασία και την καθημερινή ζωή. Παράγεται αλλοτρίωση και αποξένωση και μετατρέπεται αναπόφευκτα το πολιτικό σε καταπιεστικό και εκμεταλλευτικό δεσποτισμό. Σε τελικη ανάλυση, η αυτοδιεύθυνση δεν έχει υπέρτατο στόχο της το μετασχηματισμό των μεθόδων παραγωγής και και διανομής, αλλά τον μετασχηματισμό της ιδιας της προσωπικότητας του ατόμου, τη δημιουργία ενος τυπου ανθρώπου ανώτερου απο αυτόν που παραγει η καταναλωτική κοινωνία. Η εγκαθίδρυση της αυτοδιευθυνσης ούτως ώστε οι εργαζόμενοι να μπορούν να καταναλώνουν περισσότερα αυτοκίνητα και ψυγεία δεν θα άξιζε τον κόπο. Χειραφέτηση, για μας δεν πρέπει να σημαίνει προσέγγιση ενός οικονομικού επιπέδου ίσου με εκείνου της αστικής κοινωνίας. Έτσι και αλλιώς ο καπιταλισμός μέσω του ανελέητου ατομικού ανταγωνισμού φαίνεται να εξασφαλίζει περισσότερες δυνατότητες στον δυτικό άνθρωπο για υλικές απολαύσεις.

Ο σοσιαλισμός οφείλει να εξασφαλίσει σε όλους τα βασικά αναγκαία υλικά αγαθά ούτως ώστε οι άνθρωποι να αφιερώσουν τον ελεύθερο χρόνο τους στην αυτοδιεύθυνση της ζωής τους και στην ικανοποίηση των πνευματικών, ηθικών και συναισθηματικών τους επιθυμιών. Ασφαλώς η αυτοδιεύθυνση ενέχει κινδύνους διαστρέβλωσης της ουσίας της. Μπορεί να εμφανιστούν φαινόμενα όπου τα συμφέροντα των μικρο-αυτοδιευθυνόμενων ομάδων να συγκρούονται και να οδηγήσουν σε μια νέα παραλλαγή του αστικού ατομικισμού. Επίσης ενδέχεται μια συγκεκριμένη κοινωνική κατηγορία λόγω της προνομιακής της θέσης να επιβληθεί σε μικρότερες ομάδες. Ενδέχεται να παρουσιαστεί μια τάση υπερπροσήλωσης στα μερικά εγχειρήματα και να παίρνονται λαθεμένες αποφάσεις ως προς το στόχο της συνολικής κοινωνικής αλλαγής. Για παράδειγμα: οταν ξέσπασε ο ισπανικός εμφύλιος πόλεμος, το αναρχικό κίνημα δεν διέθετε κάποιο προγραμματικό σχέδιο για τις κολεκτιβοποιήσεις, καθώς όμως η πλειοψηφία των αγωνιστών του προετοιμαζόταν ιδεολογικά σταθερά για να επιχειρήσει ένα τέτοιο εγχείρημα δεν ήταν δύσκολο να αυτοσχεδιάσει. Και αντιστρόφως, καθώς δεν είχε επεξεργαστεί μια συνεκτική θεωρία για το κράτος, βρέθηκε σε δυσκολία να προσαρμοστεί σε μια κατάσταση διαχείρισης του κεντρικοπολιτικού πεδίου εν μέσω μιας επανάστασης.

Οι κίνδυνοι αυτοί μπορούν να ξεπεραστούν μόνο μέσα από μια οπτική οργανωτικής σύνθεσης μεταξύ της κοινωνικής ολότητας και της ελευθερίας ομάδων και ατόμων, μέσα από ένα διαρκή έλεγχο της δυναμικής της αυτοδιεύθυνσης. Δεν υπάρχουν έτοιμες συνταγές. Η αυτοδιευθυνση δεν μπορεί να γίνει κατανοητή παρά ως μια μακρά διαδικασία (που ξεκινάει από σήμερα μέσα στον καπιταλισμό) αυτομόρφωσης και απόκτησης εμπειριών της εργατικής τάξης και των κοινωνικών ομάδων που ταυτίζονται με το εργατικό ιδεώδες. Αυτός ο αγώνας για την αυτοδιεύθυνση έχει αξία όταν προσβλέπει στην ανάδυση μιας κοινωνίας που θα βασίζεται στην ευαισθησία, τη γενναιοδωρία, τη συντροφικότητα, την αλληλεγγύη, αλληλοβοήθεια και την ευγενή πρόθεση. Όπως έλεγε ο Ρούντι Ντούτσκε «χωρίς τη δημιουργία ενός νέου τύπου ανθρώπου, η μόνιμη επανάσταση είναι αδύνατη».

Έξω από και ενάντια στο οικονομικό του καπιταλισμού

Χρησιμοποιώντας την ίδια γλώσσα και κώδικα του καπιταλιστικού οικονομικού (ανάπτυξη, παραγωγικότητα, μισθός, αξία, υπεραξία, υλικές ανάγκες και επιθυμίες, προσφορά, ζήτηση, τεχνολογία, γραμμή παραγωγής κα), μπορούμε να αλλάξουμε κάποιες όψεις, κάποιες διατυπώσεις, αλλά δεν αρνούμαστε αυτόν καθ’ αυτόν τον κώδικα και άρα δεν μπορούμε να είμαστε ριζοσπαστικοί στις προτάσεις μας. Οι άνθρωποι δυσκολεύονται να φανταστούν ότι υπάρχει ζωή έξω από τον καπιταλισμό. Αλλά και μια κριτική μόνο μέσω άλλων εργαλείων (ηθικών, πολιτικών) ενέχει τον κίνδυνο της εξατομίκευσης της ανθρώπινης φύσης, μιας φύσης που εμπεριέχει υποχρεωτικά το οικονομικό. Απαιτείται μια οπτική του οικονομικού που να ξεφεύγει από το οικονομικό του καπιταλισμού.

Αυτό ενέχει κάποιο είδος αυθαιρεσίας (ιδεολογίας) αλλά ακόμα και η ιδέα ότι οι άνθρωποι μπορούν και πρέπει να είναι ίσοι, ελεύθεροι και ευτυχισμένοι είναι μια ιδεολογική κατασκευή που δεν επιδέχεται μαθηματικής απόδειξη. Στον υπαρκτό σοσιαλισμό θεωρήθηκε ότι μπορεί να διατηρηθεί η ορθολογικότητα του καπιταλιστικού οικονομικού επιβάλλοντάς του μια λογική εξ' ολοκληρου πολιτική. Το να βρισκόμαστε μέσα στην ορθολογικότητα του οικονομικού θεωρώντας πως μέσω αυτού μπορούμε να εξέλθουμε από αυτό, είναι αφέλεια. Όπως και το ότι «αν όλη η κοινωνία μπει μέσα στα χέρια του κράτους τότε το κράτος εξαλείφεται». Χρειάζεται μια δράση ικανή να εξασθενίσει και τελικά να εκμηδενίσει την δράση του καπιταλιστικού οικονομικού και της κουλτούρας ζωής που παράγει.

Χωρίς να παραβλέψουμε τη σημασία που έχουν οι διεκδικητικοί αγώνες (με οικονομικά αιτήματα και μη) και η ριζοσπαστικοποίηση του εργατικού κινήματος, όταν ο καπιταλισμός πετάει στην ανεργία τόσο κόσμο και επιτίθεται σε κάθε μορφή της ανθρώπινης κοινωνικότητας (περιβάλλον, ανθρώπινες σχέσεις κα) δεν μένουν και πολλά περιθώρια. Είτε το κίνημα-κομμουνισμός θα περιοριστεί μόνο στις αναγκαίες διεκδικήσεις από το κράτος και στις δράσεις αλληλεγγύης στους αγώνες που αναπτύσσονται είτε θα επιδιώξει παράλληλα να αναπτυχθεί έξω από και ενάντια στο κράτος και το κεφάλαιο θεσμίζοντας την δική του αντί-εξουσία. Οφείλουμε να επανεκτιμήσουμε τα πειράματα, όσο περιθωριακά, ελλειπτικά και πρόσκαιρα και αν ήταν/είναι, που προσπάθησαν/προσπαθούν να βγουν από τη λογική της καπιταλιστικής οικονομίας λειτουργώντας μέσα σε αυτή.

Αναφέρομαι στην εργατική αυτοδιεύθυνση εργοστασίων, καταλήψεις στέγης και γης, κοινοτικές μορφές διαχείρισης του χώρου, αλληλέγγυες μορφές οικονομίας, συνεταιριστικές μορφές παραγωγής ή κυκλοφορίας, δίκτυα ανταλλαγής προϊόντων και υπηρεσιών, ατομικές ή μικροσυλλογικές προσπάθειες αυτοαξιοποίησης της εργασίας έξω από τη λογική του κέρδους κα. Στη δράση του καπιταλιστικού οικονομικού πρέπει να αντιπαραθέσουμε μια δράση ολοένα και περισσότερο έξω από τη λογική του. Τα εγχειρήματα αυτά μέσα από το παράδειγμά τους μπορούν να εμπνεύσουν ευρύτερα στρώματα και η δημιουργία ή η στήριξη τους αποτελεί υποχρέωση όσων συναποτελούν σήμερα το κίνημα-κομμουνισμός.

Ο περιορισμός στο διεκδικητισμό (σχολείο πολιτικής κατά τον Λένιν αλλά όχι κατά ανάγκην μιας άλλης ζωής) ή η παραπομπή της επίλυσης όλων των ζητημάτων για μετά την κατάληψη/εξάλειψη της κρατικής εξουσίας, αποδεικνύονται αναποτελεσματικά (η ιστορία βαραίνει), κάνουν βαρετό τον αγώνα του σήμερα, δεν αλλάζουν τις ζωές των αγωνιστών του κινήματος και δεν δημιουργούν το πρόπλασμα της ζωής που ονειρευόμαστε. Δεν είναι δυνατόν ο αλλοτριωμένος άνθρωπος του καπιταλισμού να οικοδομήσει την κοινωνία του αύριο αν δεν έχει ήδη «μισοαλλαξει» πριν την κατάληψη/εξάλειψη του κράτους. Ο άνθρωπος δεν αλλάζει από την μία μέρα την άλλη. Η συνείδηση αλλάζει μόνο επιφανειακά με άλματα. Για να αλλάξει βαθιά χρειάζεται μια μακρόχρονη και αργή διαδικασία (η μεταβατική περίοδος) η οποία ξεκινάει ήδη μέσα στον καπιταλισμό. Τα αυτοδιαχειριστικα εγχειρήματα μπορούν να αποτελέσουν τη βάση για τη πρωτόλεια και δειλή εμφάνιση αυτού επιδιώκει το κίνημα-κομμουνισμός. Πρέπει να επισημάνουμε ότι οι δυσκολίες των εναλλακτικών οικονομιών δεν οφείλονται μόνο στο ότι είναι αδύνατο, λειτουργώντας μέσα στον καπιταλισμό, να εξέλθεις από τους επικρατούντες κανόνες της αγοράς, αλλά πολύ περισσότερο ότι δύσκολο να βιώσουμε σχέσεις που δεν έχουν κάποια από τα χαρακτηριστικά των μορφών κυριαρχίας που επικρατούν στην τωρινή κοινωνία.

Η σκέψη ότι είναι δυνατόν να γεννηθεί μια καθολικά εναλλακτική μορφή συμβίωσης χωρίς να σπάσουν οι μορφές και λογικές της κυριαρχίας σε όλη τη κοινωνία είναι λαθεμένη και γρήγορα θα βρεθεί μπροστά στο αδιέξοδό της. Η προσπάθεια όμως της δημιουργίας από σήμερα αυτού που θα είναι η κοινωνία του αύριο, είναι ίσως αναγκαίος ο δρομος πουπρέπει να ακολουθήσουμε για την εμφάνιση της δυαδικής εξουσίας. Τα πολιτικά κόμματα της αριστεράς μπορούν να χρησιμοποιηθούν μερικές φορές ως βοηθητικά όργανα στον αγώνα ενάντα στον καπιταλισμό και θα πρέπει να στηρίζονται, έχοντας πάντα κατά νου ότι η απελευθέρωση της εργατικής τάξης θα επιτευχθεί μόνο μέσα από τους κόλπους των αγωνιστικών της οργάνων, που είναι τα ανεξάρτητα συνδικάτα, τα εργατικά συμβούλια, οι εργοστασιακές επιτροπές, οι συνελεύσεις και οι άλλες μορφές προλεταριακής δράσης και οργάνωσης.

Το όραμα

Από όσα ανέφερα γίνεται φανερό ποιο μπορεί να είναι κάποιο είδους όραμα για μια άλλη ζωή. Για να το συμπυκνώσω θα χρησιμοποιήσω μια παράγραφο απο τα «Μονοπάτια του Λαβυρίνθου» του Καστοριάδη: «Το αιτούμενο είναι μια νέα φαντασιακή δημιουργία, που δεν θα μοιάζει με το παρελθόν, μια δημιουργία που θα θέτει στο κέντρο της ανθρώπινης ζωής άλλες σημασίες σε σχέση με την με την επέκταση της παραγωγής και της κατανάλωσης, που θα θέτει διαφορετικούς σκοπούς στη ζωή, τέτοιους που θα μπορούν να θεωρηθούν άξιοι από τις ανθρώπινες υπάρξεις.

Αυτό προφανώς απαιτεί μια αναδιοργάνωση των κοινωνικών θεσμών, όπως και των εργασιακών, των οικονομικών, των πολιτικών, των πολιτιστικών σχέσεων. Σήμερα αυτός ο προσανατολισμός απέχει πολύ από εκείνον που σκέπτονται και πιθανώς επιθυμούν οι άνθρωποι. Πρόκειται για μια μεγάλη δυσκολία που οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε. Οφείλουμε να θέλουμε μια κοινωνία στην οποία οι οικονομικές αξίες θα πάψουν να είναι κεντρικές (ή μοναδικές), στην οποία η οικονομία θα ξαναπάρει τη θέση της ως απλό μέσο της ανθρώπινης ζωής και όχι ο σαν ο έσχατος σκοπός της».

Σκέψεις και αναλύσεις για το κείμενο βρέθηκαν στο «Πέρα από την οικονομία» του Luciano Lanza εκδόσεις Ελευθεριακή Κουλτούρα και στο «Η κοινωνία της αυτοδιεύθυνσης και οι εχθροί της» του Heleno Sana εκδόσεις Στάσεις Εκπίπτοντες

Ακάθιστος

Κατηγορίες: